Quy định về đơn vị tiền tệ kế toán theo Thông tư 99/2025/TT-BTC
17 Tháng mười một, 2025 Từ ngày 01/01/2026, Thông tư 99/2025/TT-BTC chính thức thay thế Thông tư 200/2014, mang đến nhiều thay đổi đáng chú ý trong chế độ kế toán doanh nghiệp – đặc biệt là quy định về đơn vị tiền tệ kế toán.Bài viết dưới đây của phần mềm kế toán EasyBooks sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định về đơn vị tiền tệ kế toán theo Thông tư 99/2025 khác gì so với Thông tư 200.
Mục lục
1. Tổng quan về quy định đơn vị tiền tệ kế toán trong TT 99/2025/TT-BTC
Đơn vị tiền tệ kế toán là gì?
Trong kế toán, đơn vị tiền tệ là loại tiền dùng để ghi sổ, lập và trình bày Báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Theo Thông tư 99/2025/TT-BTC:
- Đơn vị tiền tệ chuẩn: Đồng Việt Nam (ký hiệu quốc gia: “đ”, ký hiệu quốc tế: “VND”).
- Trường hợp đặc biệt: Nếu doanh nghiệp chủ yếu thu chi bằng ngoại tệ, đồng thời đáp ứng các tiêu chí quy định, doanh nghiệp có thể chọn một loại ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ kế toán. Việc lựa chọn này phải chịu trách nhiệm pháp lý trước cơ quan quản lý.
Cách xác định đơn vị tiền tệ trong kế toán
Doanh nghiệp cần cân nhắc các yếu tố sau:
a) Yếu tố chính:
- Tiền tệ ảnh hưởng trực tiếp đến giá bán hàng hóa, dịch vụ; thường là tiền tệ dùng để niêm yết giá và thanh toán.
- Tiền tệ ảnh hưởng đến chi phí sản xuất và kinh doanh, bao gồm chi phí nhân công, nguyên vật liệu, chi phí vận hành khác; thường là tiền tệ dùng để thanh toán các chi phí này.
b) Yếu tố bổ sung (nếu chưa xác định được):
- Tiền tệ dùng để huy động nguồn vốn (ví dụ: phát hành công cụ nợ, vốn).
- Tiền tệ mà doanh nghiệp thường xuyên nhận từ hoạt động kinh doanh và sử dụng để tích trữ.
Nguyên tắc về thay đổi đơn vị tiền tệ
- Đơn vị tiền tệ phản ánh các giao dịch, sự kiện, điều kiện liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp.
- Sau khi đã xác định, doanh nghiệp không được thay đổi đơn vị tiền tệ, trừ khi có sự thay đổi lớn trong quản lý hoặc kinh doanh dẫn đến thay đổi trọng yếu trong các giao dịch, sự kiện hoặc điều kiện đó.
2. Điểm khác biệt nổi bật giữa Thông tư 99/2025/TT-BTC và Thông tư 200 về đơn vị tiền tệ
Thông tư 99/2025/TT-BTC chính thức thay thế Thông tư 200, mang đến một số điều chỉnh quan trọng liên quan đến đơn vị tiền tệ trong kế toán, nhằm tăng tính linh hoạt và phù hợp với thực tiễn doanh nghiệp. Những điểm khác biệt nổi bật có thể kể đến như sau:
Đơn vị tiền tệ kế toán chính thức
- Thông tư 200: Đồng Việt Nam (VND) là đơn vị tiền tệ chủ đạo; doanh nghiệp chỉ sử dụng ngoại tệ khi thực sự cần thiết.
- Thông tư 99/2025: Vẫn giữ VND là đơn vị tiền tệ chính, nhưng mở rộng khả năng lựa chọn ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ kế toán nếu doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp có giao dịch quốc tế lớn.
Quy định về ghi sổ kế toán bằng ngoại tệ
- Thông tư 200: Việc ghi sổ kế toán bằng ngoại tệ còn khá hạn chế, chủ yếu áp dụng cho các khoản mục đặc thù.
- Thông tư 99/2025: Quy định rõ ràng hơn về cách hạch toán các khoản mục bằng ngoại tệ, bao gồm cả việc đánh giá lại số dư và lập báo cáo tài chính, giúp kế toán thực hiện dễ dàng, minh bạch hơn.
Xử lý chênh lệch tỷ giá
- Thông tư 200: Chưa có hướng dẫn chi tiết cho tất cả các giao dịch phát sinh chênh lệch tỷ giá.
- Thông tư 99/2025: Cung cấp quy định cụ thể về cách ghi nhận và hạch toán chênh lệch tỷ giá, giảm rủi ro sai sót trong báo cáo tài chính và tuân thủ chuẩn mực kế toán.
Báo cáo tài chính và công bố thông tin
- Thông tư 200: Báo cáo tài chính chủ yếu lập bằng VND, việc chuyển đổi sang ngoại tệ để báo cáo là không bắt buộc.
- Thông tư 99/2025: Khuyến khích doanh nghiệp lập báo cáo tài chính bằng ngoại tệ nếu đơn vị tiền tệ này được sử dụng làm tiền tệ kế toán, giúp các nhà đầu tư và đối tác quốc tế dễ dàng theo dõi.
Xem thêm; Quy định về chứng từ kế toán theo Thông tư 99 từ 1/1/2026
3. Hướng dẫn thực hiện quy định đơn vị tiền tệ theo TT 99 từ 1/1/2026
Từ ngày 1/1/2026, doanh nghiệp phải thực hiện đầy đủ các quy định về đơn vị tiền tệ trong kế toán theo Thông tư 99/2025/TT-BTC. Các hướng dẫn cụ thể như sau:
Nguyên tắc khi thay đổi đơn vị tiền tệ trong kế toán
- Doanh nghiệp chỉ được thay đổi đơn vị tiền tệ kế toán khi có sự thay đổi đáng kể về hoạt động quản lý hoặc kinh doanh, khiến đơn vị tiền tệ hiện tại không còn phù hợp với các yêu cầu tại Điều 4 TT 99.
- Việc thay đổi chỉ được thực hiện vào đầu niên độ kế toán mới để đảm bảo tính thống nhất trong báo cáo.
Nguyên tắc lập báo cáo tài chính khi thay đổi đơn vị tiền tệ
- Chuyển đổi số dư các khoản mục: Tại kỳ kế toán đầu tiên kể từ khi thay đổi đơn vị tiền tệ, doanh nghiệp phải chuyển đổi toàn bộ số dư trên sổ kế toán và Báo cáo tình hình tài chính sang đơn vị tiền tệ mới theo tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên giao dịch.
- Thông tin so sánh kỳ trước: Trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ, các cột kỳ trước được quy đổi theo tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng nơi doanh nghiệp thường xuyên giao dịch tại kỳ trước liền kề.
- Thuyết minh báo cáo tài chính: Doanh nghiệp phải trình bày lý do thay đổi đơn vị tiền tệ và nêu rõ các ảnh hưởng phát sinh đối với báo cáo tài chính.
Kế toán khi đơn vị tiền tệ kế toán không phải là Đồng Việt Nam
- Báo cáo tài chính pháp lý: Báo cáo tài chính công bố và nộp cơ quan có thẩm quyền phải được trình bày bằng Đồng Việt Nam. Doanh nghiệp phải chuyển đổi báo cáo từ đơn vị tiền tệ kế toán sang VND theo hướng dẫn tại khoản 3 Điều này, trừ trường hợp pháp luật quy định khác.
- Kiểm toán báo cáo tài chính: Nếu báo cáo tài chính bắt buộc kiểm toán, báo cáo được kiểm toán là báo cáo bằng Đồng Việt Nam.
Phương pháp chuyển đổi báo cáo tài chính từ ngoại tệ sang VND
- Tài sản và nợ phải trả: Quy đổi theo tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán.
- Vốn chủ sở hữu: Quy đổi theo tỷ giá giao dịch thực tế tại ngày góp vốn hoặc ngày phát sinh vốn.
- Chênh lệch đánh giá lại tài sản: Quy đổi theo tỷ giá giao dịch thực tế tại ngày đánh giá.
- Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối: Quy đổi theo tỷ giá ghi sổ của khoản mục lợi nhuận; các quỹ trích từ lợi nhuận được tính toán dựa trên các khoản mục báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.
- Các khoản mục trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Quy đổi theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm phát sinh; nếu chênh lệch với tỷ giá bình quân kỳ kế toán không vượt quá biên độ cho phép, có thể áp dụng tỷ giá bình quân.
Hạch toán chênh lệch tỷ giá
- Chênh lệch tỷ giá phát sinh khi chuyển đổi báo cáo từ ngoại tệ sang VND được ghi nhận tại chỉ tiêu “Chênh lệch tỷ giá hối đoái” thuộc phần vốn chủ sở hữu.
- Doanh nghiệp phải trình bày rõ các ảnh hưởng phát sinh đối với báo cáo tài chính trong bản thuyết minh.
Lưu ý:
- Việc thay đổi chỉ được thực hiện vào thời điểm bắt đầu niên độ kế toán mới.
- Doanh nghiệp phải chuyển đổi toàn bộ số dư các khoản mục kế toán theo tỷ giá mua – bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng thường xuyên giao dịch.
- Trong phần Thuyết minh Báo cáo tài chính, cần trình bày rõ lý do, ảnh hưởng do thay đổi đơn vị tiền tệ kế toán.
Xem ngay: Tổng hợp 42 mẫu sổ kế toán theo Thông tư 99/2025/TT-BTC
4. EasyBooks sẵn sàng đáp ứng chế độ kế toán theo TT 99/2025/TT-BTC
Phần mềm kế toán EasyBooks sẵn sàng cập nhật để hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng Thông tư 99 một cách nhanh chóng và chính xác.
+ Hỗ trợ lựa chọn đơn vị tiền tệ kế toán (VND hoặc ngoại tệ)
+ Tự động quy đổi tỷ giá theo đúng Thông tư 99
+ Cập nhật đầy đủ hệ thống tài khoản, chế độ kế toán theo thông tư mới
+ Lập song song báo cáo:
- Báo cáo theo đơn vị tiền tệ kế toán
- Báo cáo quy đổi sang VND
+ Quản lý chênh lệch tỷ giá tự động – chính xác
+ Giao diện dễ dùng, phù hợp cả doanh nghiệp lớn – vừa – nhỏ
Với EasyBooks, doanh nghiệp hoàn toàn yên tâm chuyển đổi sang Thông tư 99 mà không gặp gián đoạn hoạt động kế toán.
Đăng ký dùng thử phần mềm kế toán doanh nghiệp EasyBooks ngay hôm nay để trải nghiệm cách quản lý sổ sách, thuế và hóa đơn dễ dàng – đúng chuẩn thông tư 99/2025/TT-BTC
Trên đây, EasyBooks đã giúp bạn tìm hiểu “Quy định về đơn vị tiền tệ kế toán theo Thông tư 99/2025/TT-BTC“. Hy vọng thông tin này hữu ích tới quý bạn đọc, từ đó nâng cao hiệu quả quản trị và phát triển bền vững.
———————————
EASYBOOKS – TỰ ĐỘNG HOÁ NGHIỆP VỤ KẾ TOÁN
- EasyBooks đáp ứng đầy đủ nghiệp vụ quản trị tài chính kế toán cho mọi doanh nghiệp theo thông tư 88/2021/TT-BTC,133/2016/TT-BTC và 200/2014/TT-BTC.
- Đưa ra cảnh báo cho kế toán khi hạch toán không hợp lệ, tồn quỹ âm – kho âm và không tuân thủ các nguyên tắc kế toán.
- Tất cả tính năng và hệ thống báo cáo của phần mềm được xây dựng dựa trên quy chuẩn chung của Bộ Tài chính.
- EasyBooks nâng cấp ứng dụng MIỄN PHÍ khi có thay đổi về chính sách kế toán, thuế, nghị định, thông tư.
- Đánh giá hiệu quả kinh doanh chi tiết và tối giản thao tác, giảm thời gian nhập liệu chứng từ cho kế toán.
Liên hệ để được tư vấn về phần mềm kế toán
Hotline mua hàng: 0869 425 631
Zalo mua hàng: Phần mềm kế toán Easybooks
Facebook: Phần mềm kế toán EasyBooks
Group trao đổi: Cộng đồng hỗ trợ Phần mềm kế toán EasyBooks – SOFTDREAMS
Trụ sở chính: Tầng 3, Tòa nhà ATS, Số 8 đường Phạm Hùng, Phường Yên Hòa, TP Hà Nội
Chi nhánh: Số H.54 đường Huỳnh Tấn Chùa, phường Đông Hưng Thuận, TP Hồ Chí Minh
14 Tháng mười một, 2025 
