Kiểm toán hoạt động đóng vai trò quan trọng trong việc định hình lại chiến lược để duy trì tăng trưởng kinh doanh bền vững, đồng thời là cơ hội tạo ra giá trị cho doanh nghiệp. Vì lý do đó, trong bài viết dưới đây, hãy cùng Easybooks tìm hiểu thế nào là kiểm toán hoạt động, các tiêu chí, quy trình,… của hình thức kiểm toán này nhé.

1. Khái niệm kiểm toán hoạt động?

Kiểm toán hoạt động là một quá trình đánh giá có hệ thống về sự hữu hiệu, tính hiệu quả và tính kinh tế của các hoạt động dưới sự kiểm soát của nhà quản lý và báo cáo cho các cá nhân thích hợp về kết quả của việc đánh giá, đồng thời đưa ra những kiến nghị để cải tiến.

Căn cứ pháp lý: Điều 5 Luật Kiểm toán độc lập 2011 thì Kiểm toán hoạt động là việc kiểm toán viên hành nghề, doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam kiểm tra, đưa ra ý kiến về tính kinh tế, hiệu lực và hiệu quả hoạt động của một bộ phận hoặc toàn bộ đơn vị được kiểm toán.

Căn cứ theo khu vực tư nhân, Hiệp hội kiểm toán viên nội bộ (IIA) đã định nghĩa về kiểm toán hoạt động như sau: “Kiểm toán hoạt động là một quá trình đánh giá có hệ thống về sự hữu hiệu, tính hiệu quả, và tính kinh tế của các hoạt động dưới sự kiểm soát của nhà quản lý và báo cáo cho các cá nhân thích hợp về kết quả của việc đánh giá, đồng thời đưa ra những kiến nghị để cải tiến.

>>>> Xem ngay: Kiểm toán tuân thủ là gì?

2. Các tiêu chí đánh giá kiểm toán hoạt động

Nhìn chung, kiểm toán hoạt động được thể hiện qua 3 khía cạnh là tính kinh tế, tính hiệu quả và sự hữu hiệu, trong tiếng anh có tên gọi là: Economy, Efficiency, Effectiveness. Hay thường gọi kiểm toán hoạt động là hoạt động kiểm toán 3E.

• Tính kinh tế: Tiêu chí này có thể hiểu là việc thực hiện “tối thiểu hoá chi phí cho các nguồn lực sẽ được sử dụng nhưng vẫn đảm bảo đạt được kết quả đầu ra có chất lượng phù hợp”. Như vậy, yếu tố đầu vào sẽ được nhấn mạnh, tức là việc có được tất cả các nguồn lực cần thiết sẽ được sử dụng hoặc cần đến.
• Tính hiệu quả: tính hiệu quả có liên quan đến mối quan hệ giữa các hàng hóa và dịch vụ được sản xuất (kết quả đầu ra) và nguồn lực được sử dụng (yếu tố đầu vào). Hiệu quả ở đây chính là việc “làm đúng mọi thứ” thông qua các chỉ tiêu năng suất đạt được.
• Sự hữu hiệu: Hướng đến đánh giá việc hoàn thành các mục tiêu đã định trước. Do đó, điểm quan trọng trong kiểm toán sự hữu hiệu là phải xem xét giữa kết quả mong đợi trong kế hoạch với kết quả thực tế đã được triển khai

>>>> Tìm hiểu thêm: Quyết toán thuế là gì?

3. Quy trình của kiểm toán hoạt động

3.1. Xác định kiểm toán viên

Phần lớn, kiểm toán hoạt động sẽ được thực hiện trong nội bộ công ty. Mặc dù vậy không phải công ty nào cũng có sẵn các bộ phận kiểm toán trong bộ máy của mình. Vì vậy các doanh nghiệp có thể xem xét sử dụng dịch vụ kiểm toán hoạt động do các doanh nghiệp chuyên kiểm toán cung cấp. 

3.2. Lập kế hoạch cho quá trình kiểm toán

Bộ phận kiểm toán sẽ có nhiệm vụ trao đổi với ban lãnh đạo để đưa ra thống nhất và phương pháp đánh giá nhận xét. Tiếp theo kiểm toán viên sẽ lập ra chiến lược và mục tiêu của đánh giá. Những mục tiêu này có thể khác nhau, việc của kế toán viên lúc này là đảm bảo kết quả cuối cùng phải phù hợp với mục tiêu tổng thể mà đơn vị đã đề ra.

3.3. Thực hiện kiểm toán

Trong phần này, kiểm toán viên sẽ kiểm tra, rà soát các lĩnh vực thuộc phạm vi mà kế toán đã đề ra từ đầu. Người làm công việc kiểm toán cũng có thể trao đổi với các nhân viên và ban lãnh đạo để đánh giá mức đáp ứng sự kỳ vọng của quy trình 

Sau đó, kiểm toán viên có thể thực hiện các thử nghiệm kiểm soát và cơ bản, từ đó tìm ra những khía cạnh cần được phát huy và cải thiện trong quy trình . Việc thử nghiệm và đánh giá sẽ góp phần giúp quy trình trong công ty được tối ưu hơn, hoàn thành mục tiêu trong thời gian ngắn với chi phí thấp.

3.4. Báo cáo kiểm toán

Báo cáo là một trong những khâu không thể thiếu trong bất kỳ v trí công việc nào và kiểm toán hoạt động cũng không phải ngoại lệ. Kiểm toán viên sẽ lập báo cáo về các phát hiện mà mình đã tìm ra trong quá trình kiểm toán, từ đó đề xuất các khuyến nghị cải tiến. Sau đó, ban lãnh đạo sẽ kiểm duyệt các khuyến nghị và trao đổi về tính khả thi của các đề xuất.

>>>> Tìm hiểu thêm: Cách lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ

3.5. Theo dõi và đánh giá kết quả

Sau khi hoàn thành tất quá trình kiểm toán, kiểm toán viên sẽ tổ chức cuộc họp với ban lãnh đạo và các phòng ban có liên quan. Thông thường, 6 tháng sau khi hoàn thành cuộc đánh giá các kiểm toán viên sẽ tiến hành theo dõi và đánh giá kết quả hoạt động. Các kết quả sẽ được lo lường, đánh giá dựa trên mục tiêu đã đề ra.Đồng thời xem xét các kết quả có đang thực hiện dúng quy trình và đáp ứng tốt mục tiêu hay không. 

4. Ý nghĩa của kiểm toán hoạt động

Từ những nội dung đã trình bày ở trên, ta có thể thấy kiểm toán hoạt động có những lợi ích cơ bản sau đây: 

• Xác định những phạm vi trong hệ thống quản lý và kiểm soát, cải tiến những vấn đề năm trong phạm vi này;
• Thu hút sự chú ý của nhà quản lý đến những nhân tố tiêu cực có ảnh hưởng đến tính kinh tế, tính hiệu quả và sự hữu hiệu của các hoạt động qua đó có cái nhìn tổng quát để sửa chữa, khắc phục những khuyết điểm trong các hoạt động này;
• Giúp cho nhà quản lý có cơ hội để hiểu biết sâu sắc về những vấn đề mới được nảy sinh trong hoạt động và quá trình thực hiện của đơn vị;
• Nâng cao nhận thức về khái niệm giá trị của đồng tiền ở những bộ phận trong doanh nghiệp.

Để thực hiện cuộc kiểm toán hoạt động đòi hỏi người kiểm toán viên phải am hiểu chuyên sâu nhiều lĩnh vực khác nhau như kế toán, tài chính, kinh tế, khoa học, kỹ thuật… Hoặc có thể mời chuyên gia có kiến thức chuyên môn về lĩnh vực mà đơn vị đang muốn kiểm tra tham gia công việc kiểm toán.

Ở Việt Nam, kiểm toán hoạt động vẫn chưa được chú trọng, nhưng với những gì đã và đang xảy ra cho thấy ở đất nước ta thì tình trạng lãng phí của công, cũng như tình trạng lãng phí hay thất thoát các nguồn lực sử dụng cho tất cả các hoạt động của nền kinh tế còn rất phổ biến. Vì vậy, kiểm toán hoạt động trong tương lai sẽ có nhiều triển vọng và đầy hứa hẹn trong tương lai. 

>>>> Xem ngay: Không kê khai hóa đơn đầu vào có được không?

Trên đây, EasyBooks đã giúp bạn tìm hiểu về Kiểm toán hoạt động. Hy vọng thông tin này hữu ích tới quý bạn đọc.

Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ tới Phần mềm kế toán EasyBooks qua số hotline: 1900 57 57 54. Đội ngũ nhân viên của SoftDreams luôn hân hạnh được phục vụ Quý khách hàng.

———————————

Phần mềm kế toán EasyBooks – NÂNG TẦM DOANH NGHIỆP

• EasyBooks đáp ứng đầy đủ nghiệp vụ quản trị tài chính kế toán cho mọi doanh nghiệp theo thông tư 200/2014/TT-BTC và 133/2016/TT-BTC.
• Đưa ra cảnh báo cho kế toán khi hạch toán không hợp lệ, tồn quỹ âm – kho âm và không tuân thủ các nguyên tắc kế toán.
• Tất cả tính năng và hệ thống báo cáo của phần mềm được xây dựng dựa trên quy chuẩn chung của Bộ Tài chính.
• EasyBooks nâng cấp ứng dụng MIỄN PHÍ khi có thay đổi về chính sách kế toán, thuế, nghị định, thông tư.
• Đánh giá hiệu quả kinh doanh chi tiết và tối giản thao tác, giảm thời gian nhập liệu chứng từ cho kế toán.

———————

Hướng dẫn: Lập bảng lương cho hộ kinh doanh theo Thông tư 88

Liên hệ để được tư vấn về phần mềm kế toán

Hotline: 1900 57 57 54.

Email: contact@softdreams.vn

Facebook: Phần mềm kế toán EasyBooks

Group trao đổi: Cộng đồng hỗ trợ Phần mềm kế toán EasyBooks – SOFTDREAMS

Địa chỉ: Nhà khách ATS, số 8 Phạm Hùng, Mễ Trì, Nam Từ Liêm, Hà Nội.